De muggen in De Baarsjes zijn er nog steeds… (over)

NRC Handelsblad 4 april 2019 – Kester Freriks

De muggen in de Baarsjes zijn er nog steeds: ‘Het is een hel’

Talk of the Town. Een jaar terug luidden inwoners van de Baarsjes de noodklok wegens extreme muggenoverlast. Die is er nog. Kunnen vogels helpen?

De muggen in stadsdeel de Baarsjes lijken op de vogels uit The Birds van Hitchcock. Ze zwermen rond, cirkelen en zoemen om je hoofd als je slaapt. Bewoonster Aline van de Watering woont ruim vijf jaar in de Vespuccistraat en schreef vorig jaar maart in NRC een opiniestuk over de ‘Muggenhel die de Baarsjes heet’. Hoe is het nu een jaar verder en hoe ziet de muggentoekomst eruit?

Van de Watering: „De overlast door muggen is extreem, nog steeds. In het begin dacht ik nog: dat hoort bij de zomer. Maar ik kwam erachter dat muggen er het hele jaar door zijn, soms wel vijftig muggen per nacht. Als de januarimaand warm is, dan zijn ze er al. Bij een koffieshop in de Jan Evertsenstraat dansen ze rond in wolken”.

Van de Watering ging „voorzichtig peilen” bij buren en opende een Facebookpagina die gedeeld wordt door ruim 800 bewoners. Ze zocht contact met stadsdeel West, het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de GGD en de gemeente. De uitspraken van buurtbewoners, van toen en nu, liegen er niet om: „Het was verschrikkelijk, de hele muur zat vol”. En: „Als ik slaap maakt de ene mug me wakker, die sla ik dood en dan komt de volgende alweer”. Er zijn zelfs radeloze bewoners die „midden in de nacht hun huis uit vluchten voor zo’n honderd muggen in de slaapkamer” en „zelfs een klamboe helpt niet tegen de overlast”. Gif spuiten is met kleine kinderen in huis uit den boze.

Al een jaar onderzoek

Via een woordvoerder laat stadsdeel West weten „niet verantwoordelijk te zijn voor die overlast, maar omdat we de klachten van de bewoners serieus nemen willen we helpen bij het zoeken naar oplossingen”. Dat was in 2018 zo, en dat geldt nog steeds, aldus de gemeente nu. Vorig jaar al is Buro Regen&Water ingeschakeld, maar dit bureau wil lopende het onderzoek geen uitsluitsel geven over de actuele situatie.

Wel ontdekte een van de buurtbewoners, die op kosten van de VVE voor 14 duizend euro de vloer liet openbreken, dat er scheuren lopen in de bodemafsluiter, dat is de vloer van de kruipruimte. Onder die kruipruimte bevindt zich de funderingsruimte met de houten palen. „Dat in die ruimte water staat, is noodzakelijk om de heipalen te conserveren”, aldus Van de Watering. „In die ruimte staat stilstaand water, en het is er warm, zeker in een milde winter. Dus hier leggen de muggen het hele jaar door eitjes.”

In de huizen zijn ventilatieroosters aangebracht om vocht te weren en tocht te veroorzaken, want daar houden muggen niet van. Van de Watering, die zich inmiddels muggenexpert noemt: „Maar in mijn logica heeft dat ook een nadeel. Door die roosters verschaffen muggen zich toegang tot onze huizen en tot ondergronds Amsterdam.” Zij woont tweehoog en daar zijn de muggenaantallen even groot als op de begane grond: ze verspreiden zich door de huizen heen. Volgens Van de Watering is toch de gemeente verantwoordelijk, maar die verwijst door naar de huiseigenaren. Dat zijn er nogal wat: particulieren, VVE’s en corporaties als Rochdale en Woonstichting De Key. Het is moeilijk al deze partijen op een lijn te krijgen, hoewel ze erkennen dat er een muggenprobleem is. Maar wie legt het geld op tafel? De wijk uit de jaren twintig is nooit gerenoveerd.

Nestkasten plaatsen

Van de Watering ging te rade bij stadsecoloog Remco Daalder, die haar adviseerde veel nestkasten te plaatsen voor gierzwaluwen en koolmezen en ook vleermuizen te lokken; deze dieren leven van insecten. Alleen al een vleermuis vangt duizenden muggen per nacht. Deze stadse muggen overleven de milde winters van nu, dus de klimaatverandering is ook van invloed op de muggenstand.

In het Brabantse dorp Sleeuwijk hebben ze met nestkasten de muggenoverlast willen beperken, en dat is goed gelukt. Dat inspireerde Van de Watering mede tot haar nestkastenplan, dat ze indiende bij het stadsdeel, dat onder de noemer ‘West Begroot’ geld ter beschikking stelt om projecten te initiëren die de duurzaamheid van West vergroten. Haar plan werd met 12 duizend stemmen uit de buurt uitverkoren. Met de 5.000 euro die ze heeft gewonnen gaat ze aan de slag de kasten daadwerkelijk aan te brengen. Gierzwaluwwerkgroep Amsterdam heeft al medewerking toegezegd.